Het beleidsdoel Klimaatbestendig Zuid-Holland, opgewassen tegen de effecten van klimaatverandering is vastgesteld in het omgevingsbeleid. De uitwerking van dit beleidsdoel vind je via deze link .
Beleidsprestatie 7-3-1 Beperken maatschappelijke kosten door bodemdaling
Wat willen we bereiken?
De provincie wil, samen met alle belanghebbende partners en partijen, de directe en indirecte maatschappelijke kosten door bodemdaling beperken. Afhankelijk van de lokale omstandigheden, mogelijkheden en maatschappelijke urgentie is dat tegengaan van bodemdaling (mitigeren) of meebewegen (adapteren). Dit doet de provincie onder andere via gebiedsaanpakken.
In specifiek de veen(weide)gebieden wil de provincie de bodemdaling beperken, omwille van
- de generieke klimaatopgave om broeikasgasemissies door veenoxidatie terug te dringen en
- de soms plaatselijke noodzaak in urgent kwetsbare gebied(en), waar het blijven meebewegen met de veen- bodemdaling tegen fysieke of financiële grenzen aanloopt en niet langer is te verantwoorden. Dit doet de provincie onder andere als regisseur van de Regionale Veenweide Strategieën (gericht op 2030) en via een bijdrage aan het, door het Rijk te regisseren, Nationaal Veenplan (met doorkijk naar 2050).
De provincie wil de gevolgen van (doorgaande) bodemdaling inzichtelijk en bespreekbaar maken, evenals het helpen bieden van handelingsperspectieven voor een vitale en (be)leefbare toekomst van de gebieden en mensen die het aangaat. Dit doet de provincie onder andere via het Nationaal Onderzoeksprogramma Veengebieden.
De provincie wil bij alle werkzaamheden, ruimtelijke ontwikkelingen en keuzes expliciet rekening houden met de bodemdalingsgevoeligheid. De provincie wil een gebalanceerde afweging tussen de verschillende doelen en belangen (mogelijk) maken.
De provincie verwacht van de waterschappen dat ze rekening houden met de gevolgen van bodem- daling, onder andere bij het vaststellen van de peilbesluiten en dat zij aangeven als dit knelt met andere normen, belangen, functies of grondgebruik.
De provincie verwacht van gemeenten en anderen dat ze bij locatiekeuzes voor het ontwikkelen van nieuwe woningbouwplannen of andere ruimtelijke ontwikkelingen, de bodemdalingsgevoeligheid van een gebied expliciet meenemen vanwege het toekomstig beheer. Dit wordt uitgewerkt in de beleidsregel “toekomstbestendig bouwen”. Ook verwacht de provincie dat rekening wordt gehouden met de gevolgen van bodemdaling bij de uitvoering van werken zoals de aanleg van rioleringen en ophoogwerkzaamheden.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
Beperken bodemdaling in stedelijk gebied
We kijken wat de verschillende effecten zijn van het bewegen naar een hogere grondwaterstand in de veenweiden. We kijken wat het effect is op het verminderen van de uitstoot van CO 2 , het watersysteem en het grondgebruik en maken daar beleid op.
Gebiedsaanpakken veen
- We gaan verder met projecten van het nationale veenweide innovatieprogramma (VIP-NL).
- We zijn gestart met het systeeminnovatieprogramma KIEM en JUMP van het Veenweide Innovatie Centrum. KIEM is de onderzoeksfase en JUMP is de ontwikkelfase. Het programma richt zich op het ontwikkelen van toekomstige bedrijfsconcepten op het veen.
- We stimuleren onderzoek naar innovaties om de uitstoot van CO 2 te verminderen, zoals Klei op Veen.
Regionale Veenweide Strategieën, Nationaal Veenplan en Gebiedsaanpakken
We werken in de deelgebieden met agrariërs, medeoverheden en maatschappelijke partijen aan gebiedsplannen. Door goed samen te werken willen we maatregelen nemen om CO 2 -uitstoot uit veen te remmen, bijvoorbeeld door de aanleg van (Waterinfiltratiesystemen (WIS), hiervoor verlenen we subsidie.
Beleidsprestatie 7-3-2 Klimaatadaptatie
Wat willen we bereiken?
De provincie wil dat Zuid-Holland een fijne plek blijft om te werken, wonen en recreëren, ook als omstandigheden veranderen. Daarom neemt de provincie nu maatregelen om zich voor te bereiden op klimaatopgaven als weersextremen (hitte, droogte, wateroverlast, overstromingen), zeespiegelstijging en bodemdaling. Samen met waterschappen, gemeenten en het Rijk wordt er voor een klimaatbestendig en waterrobuust ingerichte provincie in 2050 gezorgd. Niet alleen om schade en overlast te beperken, maar ook vanuit de ambitie te streven naar een gezonde, groene leefomgeving, een aantrekkelijk vestigingsklimaat, goede bereikbaarheid en een veerkrachtige innovatieve economie.
Inzet van de provincie is om de transitie naar een klimaatbestendige provincie onlosmakelijk onder- deel uit te laten maken van het gehele provinciale beleid en de praktijk. Klimaatadaptatie is een dwarsdoorsnijdend thema dat vele beleidsterreinen raakt, denk aan infrastructuur, landbouwtransitie, natuur, stedelijke ontwikkeling, etc. Op al deze terreinen zet de provincie in op de bescherming van mensen, leefomgeving en economie tegen de gevolgen van overstromingen en extreem weer. Bijvoorbeeld door het stimuleren van innovatieve oplossingen voor waterberging en voorkomen van hittestress in stedelijk gebied. Ook werkt de provincie aan een duurzame zoetwatervoorziening waarbij vraag en aanbod in balans zijn, en aan het voorbereiden van de natuur en economie op de klimaatverandering.
Inzet van de provincie is tevens om bij ruimtelijke ontwikkelingen (nieuw of in bestaand bebouwd gebied) de betrokken partijen de risico’s als gevolg van de klimaatopgaven expliciet mee te laten wegen bij de locatiekeuze of inrichting van het gebied. Daarbij wordt in ieder geval gebruik gemaakt van de uitkomsten van de klimaatstresstesten die overheden hebben uitgevoerd (conform de afspraken uit het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie). Op die manier wordt bij nieuwe ruimtelijke projecten rekening houden met de impact van klimaatverandering en kan het risico op schade en slachtoffers voor zover dat redelijkerwijs haalbaar is, worden beperkt. Centraal vertrekpunt daarbij is dat meer ruimte wordt geboden aan het water, natuurlijke processen, en groen. Dit uitgangspunt draagt tevens bij aan andere opgaven als een gezonde leefomgeving, bescherming van de natuur en de verhoging van biodiversiteit.
Door beleid tijdig aan te passen maken wordt er tevens gebruik gemaakt van kansen om adaptieve maatregelen mee te nemen in al geplande ruimtelijke projecten of ontwikkelingen, bijvoorbeeld op gebied van beheer en onderhoud van eigen assets als gebouwen, wegen en infrastructuur. Hiermee kan geld slimmer worden ingezet en worden kosten, schade en overlast bespaard. Daarnaast geeft de provincie hierdoor het goede voorbeeld.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
Weerkrachtig Zuid-Holland
Samenwerking
We zetten de samenwerking rond klimaatadaptatie voort in de werkregio’s. Hierin zitten naast de provincie ook waterschappen, gemeenten, omgevingsdiensten, veiligheidsregio's GGD's en andere partijen.
Aanpak
Samen volgen we 7 stappen:
- We brengen kwetsbaarheden in kaart voor klimaatverandering, zoals hittestress, wateroverlast en droogte.
- We voeren van gesprekken met alle betrokken partijen om risico's en mogelijke oplossingen te bespreken, en vervolgens een strategie te formuleren.
- We maken een uitvoeringsagenda.
- We kijken waar we samen kunnen optrekken met andere beleidsonderwerpen.
- We stimuleren en faciliteren andere partijen van de werkregio’s.
- We borgen klimaatbestendigheid in wet- en regelgeving om te zorgen dat maatregelen duurzaam worden doorgevoerd en nageleefd.
- We ondersteunen partijen zodat zij weten hoe te handelen bij calamiteiten.
Routekaart Klimaatadaptatie
Wij hebben Provinciale Staten beloofd om in 2026 een routekaart Klimaatadaptatie te maken. Deze routekaart beschrijft bestaande en mogelijk nieuwe inzet van de provincie om in 2050 klimaatbestendig te zijn. In 2026 beginnen we met het herzien van bestaande maatregelen in het Omgevingsprogramma. Ook kijken we of er nieuwe maatregelen rondom Klimaatadaptatie moeten worden gemaakt in het Omgevingsprogramma. We doen dit samen met onze partners. We gebruiken daarbij onze uitvoeringsagenda klimaatadaptatie, de bijgewerkte Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie en de Nationale Adaptatie Strategie van de Rijksoverheid. In 2025 presenteerden we al een tijdlijn voor het project aan Provinciale Staten. De tijdlijn laat zien welke (beleid)informatie er de komende jaren komt vanuit Europa, het Rijk en de provincie Zuid-Holland. Deze informatie gebruiken we bij het maken van de routekaart.
Water
Wij doen onderzoek naar de gevolgen van grootschalige wateroverlast Aanleiding voor het onderzoek is de grote wateroverlast in Limburg in 2021. Ook doen we mee aan de Bouwtafel Waterzuinige Wijken. Door kennis te delen en praktijkervaring op te doen, werken we aan een landelijke richtlijn voor drinkwaterzuinig bouwen.
Klimaatadaptief bouwen
Samen met de woningbouwcorporaties willen we het bewustzijn vergroten over de noodzaak van maatregelen bij klimaatverandering. We zorgen ervoor dat steeds meer mensen zien dat effectieve klimaatadaptieve oplossingen nodig zijn in de woningbouw.
Kennisontwikkeling
We dragen bij aan het Platform Slappe Bodem en aan de Coalitie Stevige Steden Dat doen we door mensen samen te brengen en kennis te vergroten.
We dragen bij aan VP-delta van het TU Delft Innovation & Impact Centre. VP-delta stimuleert en versnelt innovatie voor een klimaatbestendige omgeving. VP-delta maakt mogelijk dat startende ondernemers hun producten in een vroeg stadium kunnen testen, verbeteren en laten zien. Dit gebeurt in verschillende proeftuinen en in proefprojecten met partners.
Infrastructuur
Extreem weer beïnvloedt de veiligheid en de bereikbaarheid van onze provinciale infrastructuur. Samen met partijen in de bouw onderzoeken wij welke eisen er aan een klimaatadaptieve infrastructuur moet worden gesteld en hoe we die eisen praktisch invullen.
Hitte
Door klimaatverandering moeten gemeenten zich voorbereiden op toenemende hittegolven. Met een pilot stimuleerden we gemeenten om een Hitteplan te maken. Als de pilot goede resultaten laat zien, gaan we verder met deze aanpak. Wij ondersteunen het onderzoek naar de gevolgen van langdurige hitte. Langdurige hitte zorgt voor opwarming van gebouwen en huizen, dat heeft negatieve effecten op gezondheid, arbeidsproductiviteit en leefbaarheid.
Economie
Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor onze economie. Wij ondersteunen de ontwikkeling van klimaatadaptieve bedrijfsterreinen en de projecten van het Deltaprogramma.
Stimuleren uitvoering/subsidie
Met subsidies ondersteunen wij de uitvoering van klimaatadaptieve maatregelen.