Beleidsdoel 7-2 Bevorderen recreatie, duurzame toerisme en sport

De provincie Zuid-Holland wil een omgeving waar iedereen fijn buiten kan zijn. In 2023 stelden we daarom het recreatieperspectief 2030 vast. Dit plan helpt om te zorgen voor goede en toegankelijke plekken om te wandelen, fietsen, sporten en elkaar te ontmoeten. Buiten zijn is gezond en maakt mensen gelukkiger. 

We werken aan dit doel op zes manieren: verzorgen, verweven, vergroten, vernieuwen, verbinden en vertellen. We sluiten aan bij andere plannen van de provincie. Zo kunnen we meer bereiken, bijvoorbeeld om het makkelijker te maken voor inwoners om in hun eigen omgeving te bewegen, bij het beschermen van de natuur en het ontwikkelen van het platteland. 

Provinciale recreatiegebieden: 
De provincie Zuid-Holland heeft een paar eigen recreatiegebieden. Vlietland en Bentwoud zijn de grootste. 

Vlietland 

• De provincie zorgt voor het beheer van Vlietland. Dat gebeurt volgens een plan voor het beheer van het bos. Samen met de omgeving maakten we een plan om het gebied te ontwikkelen. 
• Bij de bouw van recreatiewoningen houdt de provincie zich aan de afspraken met Recreatiecentrum Vlietland BV, zoals het aanpassen van wegen en paden in het gebied. Tijdens de werkzaamheden let de provincie erop dat het gebied goed bereikbaar blijft. 
• In 2022 begonnen we met de aanleg van geluidswallen bij Vlietland en de Vogelplas–Starrevaart, langs de A4. In 2026 werken we verder aan de andere delen van dit project. 

Bentwoud 

• De provincie is voor het grootste deel (twee derde) eigenaar van Bentwoud. 
• In 2024 is besloten het plan ‘Uitvoeringsprogramma Bentwoud’ uit te voeren voor de jaren 2024 tot 2029. Samen met inwoners en partners werken we de projecten verder uit. 
• In 2025 vernieuwen we de afspraken met gemeenten en Staatsbosbeheer over het beheer en de ontwikkeling van Bentwoud. 
• Eind 2025 of begin 2026 ondertekenen alle partijen die afspraken. 

Recreatiegebieden in eigendom bij derden 
De recreatiegebieden zijn belangrijk voor ontspanning en gezondheid. Ze helpen ook om provinciale doelen te bereiken zoals: meer bos en bomen, omgaan met klimaatverandering, duurzame energie en natuurvriendelijk beleid. De provincie werkt goed samen met de beheerders van deze gebieden om deze doelen te bereiken. 
In Zuid-Holland zijn de meeste recreatiegebieden van gemeenten, recreatieschappen en Staatsbosbeheer. 

• De provincie helpt deze beheerders met geld (subsidie) voor het onderhoud van de gebieden. 
• Vanaf 2026 krijgen vooral grote recreatiegebieden die in meerdere regio’s liggen, subsidie via een speciale regeling. 
• Deze subsidie geldt voor meerdere jaren, namelijk van 2026 tot en met 2029. 

Het strand is het grootste recreatiegebied van Zuid-Holland. In 2025 ondertekenen we het vernieuwde Kustpact. Dit geldt tot 2030. 

• We geven subsidie aan Stichting de Noordzee en KIMO Nederland en België voor een schone en veilige kust en onderzoeken hoe we kunnen helpen bij sporten aan de kust, zoals: paardrijden, watersport en strandsporten 
• We doen mee aan de nationale Kustdagen en organiseren netwerkbijeenkomsten. Daar delen we plannen, praktijkvoorbeelden en kennis over de toekomst van de Nederlandse kust. 

De provincie geeft voor 2 jaar subsidie aan 2 programma's:   

• De Groene Motor van het Zuid-Hollands Landschap, voor vrijwilligers die werken in het groen.  
• Mens en Natuur van IVN Natuureducatie. Dat programma verbindt natuur met thema's zoals gezondheid, samenleven, recreatie en biodiversiteit. 
• Het programma van Gezond Natuur Wandelen krijgt voor 3 jaar subsidie. Dit programma leidt vrijwilligers op die wandelingen begeleiden.  
• Het programma Groen doet goed krijgt in 2026 subsidie via een aparte regeling voor recreatie, toerisme, sport en gezondheid. Doel van het programma is om kinderen te laten leren en genieten van de natuur,  

Recreatief netwerk en beheer van routes

• In 2023 begonnen we met een onderzoek naar één centrale organisatie voor het beheer van recreatieve routes. Enkele routebeheerders vroegen om dit onderzoek. 
• In 2025 bekijken we wat zo’n organisatie kost. 
• De centrale organisatie zorgt voor het onderhoud van routeborden en markeringen, niet voor de paden zelf. 
• Het fietsknooppuntennetwerk in Zuid-Holland is al ongeveer 25 jaar oud en moet worden vernieuwd. De vernieuwing start in 2026.

Onderhoud en toegankelijkheid van routes

• We gaan door met de subsidies aan Wandelnet en het Fietsplatform. Deze organisaties geven ons advies en werken aan betere landelijke wandel- en fietsroutes. 
• We onderhouden langeafstand-fietsroutes in Zuid-Holland zoals de Kustroute, Maasroute en Waterlinieroute. 
• Boeren die hun land openstellen voor wandelaars krijgen een vergoeding. 
• In Zuid-Holland gaat het om ongeveer 99 kilometer aan boerenlandpaden.
• We blijven voorlopig vier voet- en fietsveren met subsidie ondersteunen. 
• We onderzoeken hoe paden en recreatiegebieden beter toegankelijk kunnen worden voor mensen met een handicap of chronische ziekte. De basis voor dit onderzoek ligt in de wet en in het VN-verdrag over gelijke rechten voor mensen met een beperking. 

Onderzoek en kennis

• Voor ruiter- en menroutes organiseren we een platform voor het delen van kennis. 
• We helpen ook met een meldpunt waar mensen problemen met routes kunnen doorgeven. 
• We doen mee aan een proef met ‘Groene Haltes’. Dit zijn haltes van het openbaar vervoer die het beginpunt zijn van een wandeling. Bij zo’n halte komen zitplekken, een watertappunt en duidelijke route-informatie. 

Water- en oeverrecreatie

• Samen met andere organisaties verbeteren we de mogelijkheden voor recreatie op en langs het water. We willen dit doen op een duurzame manier die past bij de omgeving. 
• Waterrecreatie moet ook bijdragen aan de beleidsdoelen gezondheid en bewegen. Denk aan activiteiten zoals zwemmen, suppen, windsurfen en andere sporten aan de kust. 
• We kijken hoe deze vormen van recreatie ook toegankelijk kunnen maken voor iedereen, ongeacht achtergrond of beperking.

Financiële steun voor projecten
Met de subsidieregeling ‘Kwaliteitsimpuls recreatie’ geven we geld aan projecten die de recreatie in Zuid-Holland verbeteren. Dat kan gaan om nieuwe projecten of om verbeteringen van bestaande plekken. De subsidieregeling is ook bedoeld voor water- en oeverrecreatie.  

• De provincie wil dat mensen meer sporten en bewegen in hun eigen woonomgeving. 
• We gaan door met de subsidies voor projecten die bewegen stimuleren. Deze projecten maken de omgeving aantrekkelijker en helpen vooral mensen die minder snel in beweging komen. 
• We bekijken ook hoe we deze doelen kunnen opnemen in ander beleid, zoals ons omgevingsbeleid. 
• De provincie gaf van 2021 tot 2024 geld aan projecten van het Jeugdfonds Sport & Cultuur. We evalueren deze projecten en gebruiken de resultaten voor nieuwe plannen. 
• Als er vragen zijn over de spreiding van sportlocaties in de regio, helpen we meedenken over oplossingen. 
• We blijven samenwerken met onze partners en zoeken ook nieuwe partners. 
• We ondersteunen de gemeenten in een regionale aanpak voor aangepast sporten. Dat doen we door het financieel bijdragen voor het aanstellen van een regio-coördinator.

Zuid-Holland is een mooie en fijne provincie om te wonen, werken en op bezoek te komen. Recreatie en toerisme nemen overal toe. Dat is soms te merken aan de drukte op populaire plekken. Andere gebieden kunnen juist meer bezoekers gebruiken. De provincie wil dat toerisme goed past bij de omgeving en iets positiefs toevoegt. Daarom stimuleren we duurzaam toerisme dat helpt bij natuur, erfgoed en lokale voorzieningen. Ook zorgen we voor een betere spreiding van bezoekers, bijvoorbeeld met nieuwe routes en recreatieplekken. 

• We werken aan de thema's uit de gezamenlijke IPO Position Paper over recreatie en toerisme. We doen mee aan de landelijke werkgroep ‘Ruimte voor recreatie en toerisme’. 
• De adviezen uit het provinciale rapport ‘Bestemming in balans’ gebruiken we om de drukte van bezoekers op een bestemming meer in balans te brengen. Dit doen we bijvoorbeeld als het op een plek te druk wordt.  
• We helpen elk jaar maximaal 3 gemeenten met het verzamelen en bekijken van gegevensvia zogeheten ‘balanstafels’. Hierin bespreken we met belanghebbenden de invloed van recreatie en toerisme op de leefomgeving. Samen kiezen we de acties die goed zijn voor recreatie en de omgeving.
• Samen met andere organisaties zorgen we voor een goede balans tussen natuur en recreatie in het Nationaal Park Hollandse Duinen en de Biesbosch. We doen dit met campagnes over gedrag. We verbeteren de entrees en de groene haltes.
• In het Groene Hart steunen we projecten op het gebied van recreatie en toerisme. Denk aan plattelandstoerisme, een sterke regio-uitstraling en nieuwe routes. 
• We ondersteunen maatregelen om bezoekersstromen naar en van Kinderdijk beter te begeleiden. We zorgen voor betere verbindingen met andere plekken in de Alblasserwaard. 
• We willen kijken of en hoe we passende regels kunnen maken voor vakantieverblijven. Zo passen die beter bij wat een gebied aankan. 
• Als uit een onderzoek in 2025 blijkt dat het haalbaar is, starten we een proef met gratis openbaar vervoer voor verblijfsgasten. 

Sommige recreatieparken worden weinig gebruikt voor vakantie of dagrecreatie. Als zo’n park geen toekomst meer heeft als recreatiegebied, kijken we samen met de gemeente wat er wél mogelijk is. In sommige gevallen kan er dan permanente bewoning komen. Dat kan onder voorwaarden via artikel 7.45g van de Omgevingsverordening.