Paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing

Financiële kengetallen

De combinatie van financiële kengetallen laat de financiële wendbaarheid en weerbaarheid van de begroting zien. De kengetallen bestaan uit 6 wettelijk voorgeschreven kengetallen en 4 kengetallen die zijn vastgelegd in de financiële verordening van de provincie. Een uitleg van de kengetallen en de wijze waarop ze berekend worden, staat in de bijlage van deze paragraaf.

In de Kadernota worden jaarlijks voor vijf financiële kengetallen signaleringswaarden vastgesteld door Provinciale Staten. De signaleringswaarden zijn opgenomen in onderstaand overzicht. Uit het coalitieakkoord ‘Krachtig Zuid-Holland’ is financiële spelregel no. 6 hierop van toepassing: ‘Wanneer meerdere indicatoren -zoals de kapitaallasten en schuldquote- de signaleringswaarde dreigen te bereiken, gaan wij in gesprek met Provinciale Staten en komen wij met voorstellen om de indicatoren te beheersen.’

Wettelijke kengetallen
Netto schuldquote
De netto schuldquote laat het niveau zien van de schuldenlast van de provincie ten opzichte van de eigen middelen. Het is een aanwijzing voor de ‘druk’ van de rentelasten en aflossingen op de exploitatie.

Korte analyse:
De begrote (geplande) netto schuldquote in deze begroting is voor jaarschijf 2026 geraamd op 107% en zal meerjarig verder stijgen tot 161%. De begrote schuldquote blijft daarmee ruim onder de signaleringswaarde van 200%. De meerjarige prognose voor de schuldquote is nog steeds aanzienlijk hoger dan de realisatie van de afgelopen jaren, maar de piek in de voorspelling daalt in vergelijking met voorgaande jaren (deze was in de begroting van 2025 nog 171% en in 2024 nog 190%). Dit is een gevolg van het feit dat de  begroting geleidelijk meer in evenwicht komt waardoor de verwachte schuldpositie minder sterk toeneemt. Wanneer de afspraken uit het coalitieakkoord met betrekking tot begroting in evenwicht nog verder uitgevoerd worden, zal de schuld naar verwachting minder toenemen en zal de schuldquote lager uitkomen dan nu nog begroot.

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Zie de toelichting bij de netto schuldquote

Solvabiliteitsratio
De solvabiliteit laat zien in hoeverre waarin de provincie aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid van de provincie.

Korte analyse:
Het beeld voor de solvabiliteitsratio wordt deels bepaald door dezelfde factoren als de schuldquote, aangezien de schuldpositie hier een belangrijke factor speelt. Wanneer de schuld minder zal toenemen, zal ook de verhouding eigen vermogen/vreemd vermogen gunstiger blijven. De solvabiliteitsratio blijft boven de vastgestelde signaleringswaarde van 20%. Bovendien zien we na de daling tot 2028 nu ook een licht herstel vanaf 2029. Net zoals bij de schuldquote geldt ook hier dat wanneer de provincie de komende jaren minder leningen hoeft aan te trekken, de gerealiseerde solvabiliteitsratio positiever zal zijn.  

Structurele exploitatieruimte
Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is. Er wordt gekeken naar het saldo van de structurele baten en lasten en dit saldo wordt vergeleken met de totale baten. Door het meerjarige positieve begrotingssaldo neemt ook het kengetal toe.

Belastingcapaciteit
Het kengetal belastingcapaciteit laat zien hoe het opcententarief van de provincie zich verhoudt tot het landelijke gemiddelde. Voor de jaren ná 2026 is nog geen kengetal opgenomen, omdat het landelijk gemiddelde voor die jaren nog niet bekend is.

Kengetallen vanuit de financiële verordening
Structurele lasten investeringen
Dit kengetal laat de verhouding zien tussen aan de ene kant de som van de afschrijvingslasten, rentelasten en meerjarige leaseverplichtingen en aan de andere kant de totale baten. Een laag kengetal duidt op een grotere wendbaarheid van de begroting.

Korte analyse:
Op basis van de huidige begrote kapitaallasten en de huidige beperkte omvang van de leasekosten, is het de verwachting dat de komende jaren de voorgestelde signaleringswaarde niet wordt bereikt.

Garant- en borgstellingen
Dit kengetal laat de verhouding zien tussen de garant- en borgstellingen die de provincie heeft afgegeven ten opzichte van de totale baten.

Korte analyse:
Het huidige en toekomstige saldo garant- en borgstelling is zeer beperkt.

Weerstandsvermogen - incidenteel
Het incidentele weerstandsvermogen bestaat uit de omvang van de speciaal daarvoor ingestelde bufferreserve weerstandscapaciteit. De bufferreserve heeft een omvang die gelijk is aan de geïdentificeerde incidentele risico's die zijn vastgesteld en toegelicht in de Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing. Vanaf 2025 wordt ook de omvang van de algemene vrije reserve meegenomen in de berekening. Die reserve neemt in komende jaren toe door het meerjarige positieve begrotingssaldo, dat wordt gestort in de algemene vrije reserve. Het kengetal neemt daardoor ook toe en blijft boven de signaleringswaarde.

Weerstandsvermogen - structureel
Het structurele weerstandsvermogen wordt berekend door de omvang van de structurele risico’s af te zetten tegen de onbenutte belastingcapaciteit en het structurele begrotingssaldo. Door het meerjarige positieve begrotingssaldo neemt ook het kengetal toe en blijft boven de signaleringswaarde.