Uitvoering van het grondbeleid in 2026
Het grondbeleid voeren we voor verschillende opgaven uit. We benoemen elke opgave en leggen uit hoe we dit koppelen aan ons beleid in 2026.
De provincie heeft als doel om voor alle regio’s in het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG) afspraken te maken om bepaalde doelen te bereiken. Grondbeleid kan hieraan bijdragen. De programma’s en projecten waarbij de provincie gronden overdraagt of verkoopt, zijn niet op deze kaart maar wel in de toelichting opgenomen.
Kaart A: Gebieden waar we grond kopen voor projecten voor (auto)wegen en natuurgebieden
Infrastructuurprojecten
Elk jaar worden we eigenaar van stukken grond voor projecten in de infrastructuur. In kaart A zie je in geel de projecten waarvoor we dat hebben gedaan. Voor de aanleg en later ook voor het beheer van provinciale wegen is het nodig dat we de gronden kopen en in bezit houden. Als de oude eigenaar hierdoor (financiële) schade oploopt, vergoeden we deze helemaal. Soms is het helaas nodig om iemand te onteigenen.
Als we een stuk grond kopen, is dat niet altijd leeg. Zo hebben we voor onder andere de Rijnlandroute ook woningen en andere gebouwen die op een stuk grond stonden gekocht. Nu de Rijnlandroute klaar is, hebben we de gronden die we niet meer nodig hadden, verkocht. Dit doen we overigens altijd. Als we een stuk grond ‘over’ hebben waar we niks mee doen, verkopen we het weer. Dat gebeurt dus ook met de gebouwen, maar we kijken dan ook altijd eerst of we met die gebouwen andere doelen kunnen behalen.
Voor projecten in 2026 kopen we ook grond. Dit doen we voor projecten aan de N207, N211, N214/216, N215, N468, N481A en een aantal fietspaden.
Economie en woningbouw
Voor de provincie is het belangrijk dat er genoeg betaalbare woningen beschikbaar zijn. Bovendien streven we naar de huisvesting van specifieke doelgroepen. Aangekochte woningen voor andere doelen (zoals hierboven beschreven over de Rijnlandroute) worden daarvoor als dat kan, actief ingezet. Daarnaast is de adviesfunctie over grondbeleid met kennis over de betaalbaarheid van plannen onmisbaar. Voor 2026 kijken we ook op welke manier we grondbeleid verder kunnen inzetten om voor genoeg woningen te zorgen.
Natuur Netwerk Nederland (NNN)
Voor ons beleid voor de natuur sluiten we verschillende soorten overeenkomsten met grondeigenaren. We maken daarbij onderscheid tussen 4 soorten overeenkomsten.
- We sluiten overeenkomsten met eigenaren waarin staat dat zij zelf de natuur aanleggen. (‘zelfrealisatie’).
- We kopen grond aan van een eigenaar die op eigen initiatief de grond te koop aanbiedt. We betalen hetzelfde bedrag als een andere koper zou betalen (‘ marktconform’).
- We kopen in overleg met de eigenaar of eigenaren grond aan voor natuur, maar we vergoeden alle schade die de eigenaar lijdt doordat hij zijn grond verkoopt (minnelijk of via onteigening).
- We dragen stukken grond (nadat de natuur is aangelegd) over aan een beheerder. Dit kan in eigendom, erfpacht of pacht zijn.
Het uitbreiden van het NatuurNetwerk Nederland (NNN) doen we via 4 programma’s:
- Krimpenerwaard;
- Gouwe Wiericke;
- Overige Natuur Netwerk Zuid-Holland NNZH (ecologische verbindingen en overige gebieden);
- Leenheerenpolder.
Krimpenerwaard
De stuurgroep Krimpenerwaard (gemeente en hoogheemraadschap) gaat over het NNN in dat gebied. Dit doet de stuurgroep in opdracht van de provincie. De provincie levert mensen aan het programmabureau. Ook hebben we het aankopen van grond en het sluiten van een akkoord met eigenaren die de natuur zelf gaan realiseren, begeleid. De grondverwerving is grotendeels afgerond.
De komende jaren zal er nog een aantal zaken nodig zijn om dit helemaal af te maken. Zo worden met stichting Het Zuid-Hollands Landschap gronden geruild. Op die manier zijn de stukken beter te beheren door de eigenaren. Zakelijke rechten die door onteigening zijn komen te vervallen, moeten we nog opnieuw vestigen . Ook moeten we afspraken maken over nieuwe rechten. Stukken grond van de provincie die buiten het NNN liggen verkopen we of gebruiken we voor andere doelen.
Gouwe Wiericke
Voor het programma Gouwe Wiericke voeren we in 2026 gesprekken over de laatste ‘zelfrealisaties’. En we sluiten nog een aantal overeenkomsten over de koop, verkoop of ruil van stukken grond. Een voorbeeld is het gebied Westveen. Daar zijn we hard bezig met het proberen de benodigde gronden te kopen.
Natuurnetwerk Zuid-Holland (NNZH)
In 2024 hebben we besloten dat de provincie in 7 NNZH-gebieden grond gaat kopen, en eventuele schade gaat vergoeden aan de eigenaren. Dit gaat in principe minnelijk en als dat niet lukt mogelijk via onteigenen. Inmiddels is 1 van de 7 gebieden volledig van de provincie. In de overige gebieden moeten we nog grond aankopen of moet een eigenaar zelfrealisatie toepassen.
In 2026 spreken we met eigenaren over deze zelfrealisatie, of over de ruil of koop van grond. We verwachten daarna een aantal stukken grond te kunnen kopen. Verder gaan we bij de Binnenduinrand van Goeree grond ruilen met eigenaren.
Leenheerenpolder
Dit gebied is al helemaal van de provincie. We moeten het gebied nog inrichten. In de komende jaren verkopen we het stuk grond aan een partij die het kan beheren.
Recreatie om de Stad (RodS) en Provinciale Recreatiegebieden (PRG)
De meeste zogeheten Recreatie om de Stad-gebieden (RodS) en ook de meeste Provinciale Recreatiegebieden (PRG’s) zijn overgedragen aan mede-overheden. Per 1 januari 2025 zijn er nog 4 gebieden over waar de provincie (deels) eigenaar van is: Vlietland, Bentwoud en kleine stukken bij het Valkenburgse Meer en Bos van Rhoon. Zie verder de paragraaf ‘beheer kapitaalgoederen’.
Vlietland
In het Recreatiegebied Vlietland is een groot deel van de grond in erfpacht gegeven aan de exploitant Recreatiecentrum Vlietland B.V (RVC) in het gebied. In de akte hebben we voorwaarden gesteld met deze partij over de exploitatie, het beheer en de ondererfpacht. Met de genoemde exploitant lopen gesprekken om de contracten aan te passen.
Zuidpolder van Delfgauw
In 2022 hebben we in de Zuidpolder van Delfgauw een stuk grond geruild. Daardoor is er nu een gebied voor weidevogels van 123 hectare groot. Om dit gebied helemaal af te maken moeten we nog met 1 eigenaar van grond ruilen. Als dat gedaan is, dragen we het hele gebied over aan de gemeente Pijnacker-Nootdorp.
Balij Bieslandse bos
Om ons bos- en bomenbeleid in de praktijk te brengen hebben we geld gereserveerd. Daarmee kunnen we grond beheren of aankopen. Bij het recreatiegebied Balij Bieslandse bos is de provincie in onderhandeling om ca. 24 ha. grond te kopen om bossen aan te kunnen leggen.
Buijtenland van Rhoon
Voor de aanleg van het Bujtenland van Rhoon werkt de provincie samen met de Gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon. Met deze partij hebben we meerdere afspraken gemaakt. Een van de afspraken is om het gebied dat we hebben gekocht beschikbaar te stellen aan de coöperatie. Daarnaast hebben we afgesproken dat de provincie bepaalt hoeveel en welke stukken grond we kopen voor dit gebied.
Het aankopen van grond doen we inclusief volledige schadeloosstelling. Inmiddels heeft de provincie circa 413 hectare grond binnen het gebied aangekocht. In de komende tijd kopen we nog circa 73 hectare. Daarnaast is er een stuk grond van ongeveer 18 hectare dat de eigenaar zelf mag blijven beheren. Wel krijgt de coöperatie de beschikking over dit gebied. In totaal pacht de coöperatie straks ongeveer 335 hectare grond.
Stikstof en ZH-PLG
De provincie wil in 16 ‘gebiedsprocessen’ regionaal afspraken maken om de doelen van het ZH-PLG te bereiken. Los daarvan is grondbeleid, ook in samenwerking met gebiedspartijen, een middel om bij te dragen aan de doelen van het ZH-PLG. In 2026 is de inzet vooral gericht op uitvoering van het maatregelenpakket. Daarin zijn geen middelen beschikbaar om grond te kopen, maar wel voor herwaardering.
Via de maatregelen Strategisch Grondbeleid voor Verplaatsers en Natuurlijke Stoppers draagt grondzaken bij aan de Samenhangende Aanpak Natuurherstel en Economie.