Doeltreffendheid subsidies
Subsidieverstrekking is voor de provincie Zuid-Holland een belangrijke beleidsmaatregel om beleidsdoelstellingen van de provincie te bereiken. Ongeveer een derde van de provinciale uitgaven is een subsidie. Kortgezegd werken subsidies als volgt: er wordt subsidie gegeven ( input ) voor het uitvoeren van een activiteit ( output ). We willen dat deze activiteit bijdraagt aan een maatschappelijke effect dat we willen bereiken ( outcome ).
Maar hoe effectief zijn subsidies?
We willen weten in welke mate de beleidsdoelstellingen van de provincie bereikt worden met subsidies. Dat geeft de doeltreffendheid ofwel effectiviteit aan van die subsidie.
Minstens een keer in de vijf jaar moeten we een verslag publiceren over de doeltreffendheid en effecten van onze subsidies in de praktijk. Dat is vastgelegd in artikel 4:24 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). In principe gaat het daarbij om subsidies die we op grond van een regeling verstrekken, niet om buitenwettelijke subsidies. Als de kosten van evaluatie niet in balans zijn met de financiële omvang van een regeling, kunnen we die regeling buiten beschouwing laten. Het hoeft niet een heel uitvoering en duur wetenschappelijk onderzoek te zijn. Voorwaarde is dat de evaluatie bruikbare gegevens oplevert.
Een belangrijke manier om dit vast te stellen is om te kijken naar zogenaamde ‘meetbare beleidsindicatoren’. Dit zijn normen die we gebruiken om de voortgang, werking en effectiviteit van het beleid van de provincie te meten en te evalueren. De normen laten de maatschappelijke effecten van het beleid zien. Ze helpen bij het controleren en bijsturen van beleidsmaatregelen. Maar in de praktijk is het lastig om de effectiviteit voor alle regelingen helemaal aan te tonen. Soms is de effectiviteit van een subsidie heel moeilijk te meten, dan is het nodig om genoegen te nemen met een toetsing op aannemelijke effectiviteit in plaats van bewezen effectiviteit.
De provincie vindt monitoren en evalueren belangrijk. Om vast te stellen of het beleid effectief is, laat de provincie regelmatig beleidsevaluaties uitvoeren. Daarbij letten we ook op doelmatigheid. Doelmatigheid laat zien of de kosten van de subsidie opwegen tegen het effect van subsidie. In 2019, 2021 en 2023 is de effectiviteit gemeten voor alle subsidieonderwerpen. Om de bruikbaarheid van de evaluaties voor het beleid te vergroten, vinden de evaluaties inmiddels plaats op het niveau van de beleidsdoelen. In deze bredere beleidsevaluaties nemen we alle soorten maatregelen mee, ook de subsidies. We verwachten dat deze aanpak een beter inzicht geeft in welke combinaties van maatregelen het beste werken. Met dat betere inzicht hebben we aanknopingspunten voor verbetering. Het uitgangspunt is dat we nieuw beleid elke twee jaar evalueren en bestaand beleid minimaal elke vier jaar. De planning staat in de Lange Termijn Agenda.
Verbeterde beleidsmonitoring via de nieuw ontwikkelde Beleidsdatacyclus
Begin 2021 ontwikkelden we de Beleidsdatacyclus. Met deze cyclus kunnen we data en informatiesystemen beter koppelen aan de beleidscyclus. Dat kan dankzij een logische opbouw met duidelijk omschreven stappen. We zorgen ervoor dat we de rollen van beleid en van informatisering/automatisering per stap helder benoemen en dat we die rollen duidelijk verbinden aan de uitvoering.
Een belangrijk onderdeel van de Beleidsdatacyclus is het werken met beleidstheorieën en indicatoren.
Bij het opstellen van de beleidstheorie bepalen we ook indicatoren. Met deze indicatoren kunnen we de prestaties en de effecten van beleid meten. De gegevens van die metingen kunnen we systematisch volgen en terugkoppelen aan de Staten.
Het is van belang dat beleidstheorieën en normen al vroeg in de beleidsvorming worden meegenomen.
Binnen de organisatie van de provincie hebben we een aantal pilots uitgevoerd. Dat leverde kennis op waarmee we slimmer en gerichter meetgegevens verzamelen. Dat doen we samen met onze informatiepartners. In de komende tijd breiden we het proces van controle en evaluaties verder uit met verschillende opdrachtenteams. Het einddoel is een volledige beleidscontrole én -evaluatie.