Samenvatting

In de Begroting 2026 staat een totaal aan lasten van € 1.146,9 miljoen. De baten bedragen € 1.039 miljoen. Het verschil van € 107,9 miljoen wordt gedekt door de inzet van bestemmingsreserves.

In de Begroting 2026 worden in de ambities en in het Overzicht Organisatie en Algemene middelen verschillende reserves gewijzigd. Onderstaande tabel laat zien welke bedragen aan welke reserve worden toegevoegd of onttrokken.

Onderstaande tabel laat de wijzigingen zien die in deze Begroting 2026 worden voorgesteld voor jaarschijf 2026 ten opzichte van de Kadernota 2026 en Najaarsnota 2025. Dit gaat om wijzigingen in de lasten en de baten, en om wijzigingen in de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. Het totaalsaldo in de kolom 'Saldo lasten en baten' wordt gedekt door het inzetten van bestemmingsreserves en/of de Algemene vrije reserve. Dat is ook de verklaring voor het totaalsaldo in de kolom 'Resultaat' dat gelijk is aan 0.

Onderstaande tabel laat de wijzigingen zien in de reserves die in deze Begroting 2026 worden voorgesteld voor jaarschijf 2026 ten opzichte van de Kadernota 2026 en Najaarsnota 2025. De tabel laat dit zien per ambitie en de daarbij behorende reserves.

In deze begroting zijn diverse bijstellingen opgenomen met een meerjarig financieel effect. Deze bijstellingen volgen vanuit geactualiseerde planningen en verwachte bestedingsritmes en dragen bij aan een meer realistische begroting (realisatiekracht). Onderstaande tabel toont de omvang van de mutaties voor de periode tot en met 2031 voor de lasten, baten en de mutaties in de reserves.

Lasten
In deze begroting nemen de lasten per saldo toe met € 15,8 miljoen ten opzichte van stand 2026 na de Najaarsnota 2025. Een selectie van omvangrijke bijstellingen is hieronder opgenomen:
Verhoging van lasten

• In ambitie 2 is € 9 miljoen aan lasten opgenomen voor de ontwikkeling van woonwijk Stougjeswijk (overdracht deel N217 inclusief budget voor groot onderhoud).
• In ambitie 3 is € 4 miljoen aan lasten opgenomen voor de uitvoering van het klimaatakkoord dat wordt gedekt vanuit Rijksmiddelen en € 3 miljoen aan lasten om de energietransitie te versnellen.
• In ambitie 4 is € 2,8 miljoen aan lasten opgenomen voor o.a. restauratie en herbestemming Rijksmonumenten, onderhoud historische molens, herontwikkeling entreegebied Kinderdijk en inzet van middelen om gemeenten te ondersteunen bij aanpak van achterstand onderhoud monumenten.
• In ambitie 5 is € 2,2 miljoen aan lasten opgenomen voor de uitvoering van de stikstofaanpak.
• In ambitie 6 is € 19,3 miljoen aan lasten opgenomen voor versnelling van de woningbouw dat vooral wordt gedekt vanuit de middelen vanuit de bestemmingsreserve en eerder ontvangen Rijksmiddelen.
• In ambitie 7 is € 1,8 miljoen aan lasten opgenomen voor het programma Altijd Actuele Digitale Dienstverlening.

Verlaging van lasten

• In ambitie 5 is ruim € 27 miljoen aan lasten voor de realisatie van NNN geraamd in latere jaren.
• In het Overzicht Algemene middelen valt vanuit de stelpost prijscompensatie € 3,3 miljoen vrij door lagere indexatiecijfers.

In de jaren 2027 en verder nemen de lastenbudgetten toe, met name door de raming van lastenbudgetten uit eerdere jaren, de meerjarige effecten vanuit de voorstellen in deze begroting en de inzet van middelen vanuit bestemmingsreserves en ontvangen Rijksmiddelen. De lastenverlaging in 2030 wordt vooral verklaard vanuit het reëel ramen van de inzet van middelen voor het fietsprogramma dat verdeeld is naar de jaren 2031-2033.

Baten
De baten nemen in de komende jaren toe. Dit betreft vooral de hogere baten vanuit het provinciefonds door compensatie elektrische voertuigen en herstel weeffout. De batenverhoging in 2028 wordt vooral verklaard door verwachte opbrengsten vanuit grondverkopen ter dekking van de realisatie van het Natuur Netwerk Nederland.

Mutaties reserves
De mutaties in de reserves volgen vanuit bijstellingen van de lasten. Daarnaast zijn de begrotingssaldi per jaar verrekend met de algemene vrije reserve.

De provincie Zuid-Holland investeert jaarlijks vele miljoenen euro’s. Denk aan (vaar)wegen, fietspaden, bushaltes en andere voorzieningen voor openbaar vervoer. Maar ook aan de eigen gebouwen van de provincie zoals het provinciehuis, de steunpunten en automatisering (ict). Een groot deel van deze investeringen wordt op de balans verantwoord onder de materiële vaste activa. De provincie investeert ook in andere categorieën zoals immateriële vaste activa (waaronder kosten van onderzoek en ontwikkeling en bijdragen in activa van derden) en financiële vaste activa (waaronder kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen).

Voor dergelijke investeringen stellen Provinciale Staten een investeringskrediet vast met een budgetplafond, een afbakening van wat er moet gebeuren (scope) en een einddatum waarop het project naar verwachting gereed is. Voor veel investeringskredieten, vooral bij bereikbaarheid, geldt dat de looptijd van het krediet meerdere jaren kan zijn. Op basis van de projectplanning wordt vervolgens per investeringskrediet geraamd welke bedragen (uitgaven en inkomsten) we in welk jaar verwachten. Tijdens het project leveren verschillende rapportages informatie op over de voortgang. Op basis daarvan stellen we de ramingen van de uitgaven en inkomsten per jaarschijf bij. Hierbij worden het totaal van het kredietbudget en de vastgestelde einddatum niet overschreden. Als we verwachten dat dat laatste toch gaat gebeuren dan vindt hierover nadrukkelijk besluitvorming plaats door Provinciale Staten

Toelichting
De omvang van de gereedmelding investeringen bestaat vooral uit investeringen binnen ambitie 2 en meer specifiek voor infrastructurele projecten. Meer informatie hierover is te vinden in het Programma Zuid-Hollandse Infrastructuur (PZI) 2026-2040, dat gelijktijdig met de begroting voorligt. Andere investeringskredieten lopen binnen ambitie 7 voor de inrichting van recreatiegebied en geluidswerende voorzieningen Vlietland (naar verwachting gereed in 2027) en de investeringskredieten binnen het Overzicht Organisatie voor investeringen in de informatievoorziening en de verduurzaming van provinciaal vastgoed.

Meer toelichting hierop is te vinden in de financiële begroting, onderdeel 4.2 'Prognose gereedmelding investeringen'.

Toelichting
De omvang van de investeringsuitgaven bestaat vooral uit investeringen binnen ambitie 2 en meer specifiek voor infrastructurele projecten. Meer informatie hierover is te vinden in het Programma Zuid-Hollandse Infrastructuur (PZI) 2026-2040, dat gelijktijdig met de begroting voorligt.

Grote investeringsuitgaven in de periode 2026-2029 binnen Ambitie 2 betreffen de Rijnlandroute-Europaweg, de N211 Wippolderlaan, HOV-Net Zuid-Holland Noord waaronder de Spoorcorridor Leiden-Utrecht en HOV Leiden-Noordwijk, N468 Schipluiden, de N207 Zuid, en de vervanging Steekterbrug in Alphen aan den Rijn .

In de Voorjaarsnota 2025 zijn drie voorzieningen gevormd voor toekomstige uitgaven aan groot onderhoud:

• Voorziening groot onderhoud infrastructuur;
• Voorziening groot onderhoud vaarwegen;
• Voorziening groot onderhoud provinciale recreatiegebieden.

De voorzieningen worden jaarlijks gevuld via een storting (dotatie). In 2025 is eenmalig een extra bedrag gestort in deze voorzieningen als onderdeel van het afschaffen van de financiële gesloten systemen. Deze stortingen worden verantwoord via de exploitatie en zijn toegelicht in de ambities.

De uitgaven aan groot onderhoud worden direct ten laste van de voorzieningen geboekt. Deze uitgaven zijn gebaseerd op het onderliggende meerjarenonderhoudsprogramma. Onderstaande tabel toont de raming van de uitgaven over een periode van 15 jaar. De piek in 2038 betreft de geraamde uitgaven aan groot onderhoud van de RijnlandRoute. In 2026 begroten we € 100 miljoen aan groot onderhoud dat via de voorzieningen wordt geboekt.